उदगीर (लोकनेते विलासराव देशमुख सभागृह) : प्रसार माध्यमांची विश्वासार्हता शून्यावर येऊन ठेपलेली नाही, ती टिकवण्याची जबाबदारी केवळ संपादक आणि पत्रकार यांची नसून वाचक-प्रेक्षक यांच्यासह मालकांची देखील आहे. जे खपतं तेच विकलं जातं या न्यायाने ज्याला सर्वाधिक वाचक अथवा प्रेक्षकवर्ग मिळतो अशाच बातम्या द्याव्या लागतात, असा सूर व्यक्त करण्यात आला.

उदगीर येथे महाराष्ट्र उदयगिरी महाविद्यालयात आयोजित 95व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनात “प्रसारमाध्यमांची विश्वासार्हता शून्यावर येऊन ठेपली आहे!” या परिसंवादाचे आयोजन आजकरण्यात आले होते. लोकनेते विलासराव देशमुख सभागृहात हुतात्मा भाई श्यामलालजी व्यासपीठावर आयोजित परिसंवादाच्या अध्यक्षस्थानी माध्यम विश्लेषक प्रा. जयदेव डोळे होते. श्रीपाद अपराजित, जयप्रकाश दगडे, प्रा. धनंजय भिसे, नम्रता वागळे, अरुण समुद्रे, प्रदीप नणंदकर, प्रा. डॉ. दत्ता होनराव हे परिसंवादात सहभागी झाले होते.

शेतकरी आत्महत्यासारख्या प्रश्नांवर माध्यमांनी आवाज उठवला. जर ‘स्क्रिप्टेड शो’ असेल तर त्याची विश्वासार्हता धोक्यात येतेच. विवेकाला शाबूत ठेवणे गरजेचे आहे. पत्रकारांनी जनतेचे वकील व्हावे न्यायाधीश होऊ नये, आक्रस्ताळेपणा हे वक्तृत्व नाही तर शिवराळपणा आहे; नेतृत्व नाही. पत्रकारितेला डावलून चालणार नाही, असे मत नागपूरचे श्रीपाद अपराजित यांनी व्यक्त केले.

पॅकेजमध्ये पत्रकारिता गुदमरते म्हणून विश्वासार्हता धोक्यात आली आहे. विश्वासार्हता टिकवण्यासाठी आव्हानाला तोंड द्यावे लागणार आहे. सत्याची उपासना करणारा दु:खी आहे तर लक्ष्मीची उपासना करणारा सुखी आहे. मात्र अशा ठिकाणी विनाश जडलेला आहे. ही विश्वासार्हता संपूर्ण संपली नाही अद्यापही मुद्रित माध्यमे विश्वासार्हता टिकवून आहेत. या माध्यमांवर सुमारे 62 टक्के विश्वास सर्वेक्षणाच्या माध्यमातून दर्शविण्यात आला आहे, असे मत जयप्रकाश दगडे यांनी व्यक्त केले.

या व्यासपीठावर मी वाचकांचा प्रतिनिधी म्हणून बोलत असल्याचे मत प्रा. धनंजय भिसे यांनी व्यक्त केले. स्वातंत्र्यपूर्वकाळात ध्येयवाद होता. त्यावेळी वृत्तपत्रे ही मतपत्रे होती; मात्र स्वातंत्र्योत्तर काळानंतर यात बदल झाला. सगळेच पत्रकार विकाऊ नाहीत, त्यांच्यावर अंकुश असल्यामुळे ते गप्प आहेत. पत्रकारांच्या योग्य भूमिकेला वाचकांनी देखील पाठिंबा देणे गरजेचे आहे. सामाजिक न्याय मांडण्यासाठी प्रसारमाध्यमांनी भूमिका घ्यावी, असे मत प्रा. धनंजय भिसे यांनी व्यक्त केले.

इलेक्ट्रॉनिक मीडियात सगळी टीआरपीची गणितं असतात. त्याची परिभाषा वेगळी असते, जे प्रेक्षकांना बघायला आवडते ते दाखविले जाते. रिकाम्या पोटी समाजकार्य करता येत नाही आणि समाज कार्य करावे असा समाज देखील उरला नाही. आम्ही थेट प्रश्न विचारतो आणि थेट उत्तरे मागतो.

सोशल मीडियाच्या काळात कोणीही पत्रकार होतो. त्यास विश्वासार्हता असतेच असे नाही. प्रसारमाध्यमांची विश्वासार्हता शून्यावर आलेली नाही. तुम्ही कोणत्या चष्म्यातून बघता यावर ते अवलंबून आहे. स्वातंत्र्यपूर्व आणि स्वातंत्र्योत्तर काळातील पत्रकारिता अशी तुलना होऊ शकत नाही.

प्रेक्षकांमध्ये ‘मॅच्युरिटी’ (समाजभान) येणे गरजेचे आहे. शेवटी टीव्हीचा रिमोट प्रेक्षकांच्या हातात आहे, असे मत इलेक्ट्रॉनिक मीडियाच्या नम्रता वागळे यांनी व्यक्त केले. पत्रकारांच्या समस्यांवर देखील त्यांनी आवाज उठवला.
विश्वासार्हता संपली असती तर एवढे लोक या कार्यक्रमाला आलेच नसते, असे मत अरुण समुद्रे यांनी व्यक्त केले.

विश्वासार्हता शून्यावर येऊन ठेपली आहे, असे ज्यांना वाटते त्याला जबाबदार कोण हा प्रश्न विचारणे अधिक गरजेचे आहे. विश्वासार्हता दोन्ही बाजूने जपणे आवश्यक आहे. वाचक, श्रोता, दर्शक हा जर ग्राहक असेल तर त्यांनीदेखील विचार करणे गरजेचे आहे, असे मत त्यांनी व्यक्त केले.

प्रदीप नणंदकर म्हणाले, की वृत्तपत्र हे वृत्तपत्र नसून तो एक वसा आहे. वृत्तपत्रातील बातमी खरी का खोटी यावर विश्वास कसा ठेवायचा; कारण पॅकेजच्या विश्वात पत्रकारिता हरवली आहे. जाहिरातीचे महत्व दिवसेंदिवस वाढत चालले आहे. संपादकीय विभागापेक्षा जाहिरात विभागाला अधिक महत्त्व आले आहे. त्यामुळे विश्वासार्हता शून्यावर नव्हे तर उणे होत चालली आहे, असे मत त्यांनी व्यक्त केले.

कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन प्रवीण जाहुरे यांनी केले तर आभार प्रा. कैलास कांबळे यांनी मानले. समन्वयक प्रा. डॉ. बी. एस. भुक्तरे, सहसमन्वयक अखिल मणियार यांनी सहकार्य केले.

निलंगा : शेतकऱ्यांच्या मालकीचे असलेले अंबुलगा ता. निलंगा येथील शिवाजीराव पाटील निलंगेकर व नळेगाव येथील जय जवान जय किसान सहकारी साखर कारखाण्याची (Sugar Factory) भाडेतत्वावरील सध्याची टेंडर प्रक्रिया राज्य सहकारी बँकेने रद्द केली असून हे कारखाने भाडे तत्वावर घेऊन हडप करण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या पालकमंत्री अमित देशमुख (Amit Deshmukh) यांचा डाव फसला आहे.

भाडेतत्वावरील टेंडर प्रक्रिया रद्द करून प्रशासक मंडळाने नवीन निविदा प्रक्रिया परत मागवली असल्याची माहीती कामगार नेते तथा माजी आमदार माणिक जाधव (Manik Jadhav) यांनी दिली आहे.

आंबुलगा ता. निलंगा येथे माजी मुख्यमंत्री डॅा. शिवाजीराव पाटील निलंगेकर यांच्या प्रयत्नातून सहकारी तत्वावर कारखाना सुरू केला होता.

हा कारखाना 2007 पर्यंत चालला मात्र नैसर्गिक आपत्ती व अर्थिक अडचणीमुळे हा कारखाना बंद पडला होता. शिवाय अवसायनात निघालेले कारखाण्याची विक्री न करता भाडेतत्वावर सुरू व्हावे म्हणून याबाबत राज्य सहकारी बँकेने हा कारखाना ताब्यात घेऊन भाडेतत्वावर चालवण्यासाठी अनेकवेळा निविदा प्रक्रिया मागवली होती.

मात्र याबाबत कोणताही ठोस निर्णय झाला नसल्यामुळे मागील महिण्यात २ मार्च रोजी अंबुलगा ता. निलंगा येथील डॉ शिवाजीराव पाटील निलंगेकर व नळेगाव येथील जय जवान कारखान्यासाठी निविदा मागवली होती.

मात्र दोन्ही कारखाने भाडे तत्वावर द्यायचे असेल तर किमान तीन निविदा भरणे व मागवणे बंधनकारक असताना लातूर येथील देशमुख परिवारातील ट्वेंटीवन कारखान्याची एकच निविदा भरली होती.

त्यामुळे हे दोन्ही सहकारी तत्वावरील कारखाने आपल्यालाच मिळाली म्हणून प्रक्रियाचे करार पूर्ण न होताच गुढी पाडव्याच्या मुर्हतावर शिवाजीराव पाटील निलंगेकर व जय जवान कारखाने ट्वेंटीवन शुगर मिलने भाडे तत्वावर घेतल्याचा मोठा गाजावाजा करत दोन्ही कारखान्याच्या मशनरीचे पुजन करून जिल्ह्यात एक वेगळे राजकीय वातावरण निर्माण करण्याचा प्रयत्न पालकमंत्री अमित देशमुख व त्यांचे बंधू धिरज देशमुख यानी केला.

तसेच, लाखो लोकांच्या पैशावर ऊभा असलेली लातूर जिल्हा बँकेचा दुरउपयोग करत मोठ्या प्रमाणात नियमबाह्य कर्ज घेऊन सार्वजनिक मालमत्ता समजून जागृती व ट्वैंटीवन हे दोन साखर कारखाने खाजगी तत्वावर चालवत असून शेतकऱ्यांच्या शेअर्सवर ऊभा केलेले कारखाने स्वताच्या घशात घालण्याचा डाव सध्या देशमुख परिवार करत आहेत, असा आरोप माजी आमदार माणिक जाधवांनी केला आहे.

तर दोन्ही कारखाने भाडे तत्वावर न देता शेतकऱ्यांना चालवण्यासाठी द्या, अशी मागणीही राज्याचे मुख्यमंत्री उध्दव ठाकरे याच्याकडे आपण यापूर्वीच केली होती असे जाधव यांनी सांगितले.

ट्वैंटीवन कारखान्याला निलंगेकर सहकारी साखर कारखाना व जय जवान जय किसान हे दोन्ही कारखाने भाडे तत्वावर देण्यासाठी कोणताच करार झाला नसताना देखील पालकमंत्री देशमुख यांनी मशनरीचे पुजन करून काय साध्य करायचे होते?, असा प्रश्न जाधवांनी केला आहे.

२० एप्रिल रोजी राज्य सहकारी बँकेचे प्रशासकीय अध्यक्ष विद्याधर अनासकर व कार्यकारी संचालक अजित देशमुख यांच्या प्रमुख उपस्थितीत बैठक झाली व या बैठकीत शिवाजीराव पाटील निलंगेकर व जय जवान जय किसान सहकारी कारखाना भाडे तत्वावर देण्याची प्रक्रिया रद्द करण्यात आली असल्याचे त्यांनी यावेळी सांगितले.

याशिवाय ट्वैंटीवन कारखान्याला भाडे तत्वावर देण्याचा कुठलाच करार झाला नाही, अशीही माहिती जाधव यानी दिली.

संबंधित दोन्ही कारखान्याला बँकेचे कुलूप असताना कोणत्या अधिकाराने त्यानी ते तोडून मशनरीचे पूजन केले, असा सवाल देशमुखांना जाधव यांनी केला आहे.

तसेच, संबंधित दोन्ही कारखान्याची टेंडर प्रक्रिया निविदा नव्याने मागवल्याची माहितीही त्यांनी यावेळी दिली.

लातूर जिल्ह्यातील शिवाजीराव पाटील निलंगेकर, जय जवान सहकारी कारखाना व किल्लारी येथी शेतकरी सहकारी साखर कारखाने हजारो शेतकऱ्यांच्या मालकीचे असून हे कारखाने शेतकरी सभासदांच्या ताब्यात देऊन कायमस्वरूपी पूनर्वसन करा अन्यथा मोठे जन आंदोलन ऊभा करू शिवाय जिल्ह्यातील कोणताच कारखाना भाडे तत्वावर देऊ देणार नाही, असा इशारा देत जागृती सहकारी साखर कारखाना व ट्वैंटीवन हे दोन कारखाने कसे ऊभा केले याची सखोल चौकशी व्हावी, अशी मागणी जाधवांनी यावेळी केली आहे.

शिवाजीराव पाटील निलंगेकर या कारखान्याचे १२ हजार सभासद आहेत तर जय जवान कारखान्याचे १० हजार सभासद आहेत व किल्लारी कारखान्याचे २० हजार सभासद आहेत.

संपूर्ण शेतकऱ्यांच्या पैशावर ऊभा केलेले कारखाने शेतकऱ्यांच्या ताब्यात देऊन सभासद शेतकऱ्यांना मालकी द्या अन्यथा भविष्यात जन आंदोलन ऊभा करू, असा इशारा जाधव यानी दिला आहे.

कोल्हापूर : राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षातर्फे आज कोल्हापुरातील तपोवन मैदानावर संकल्प सभेचे आयोजन करण्यात आले आहे. या बैठकीला राज्यातील राष्ट्रवादीचे सर्व नेते उपस्थित आहेत.

या सभेत बोलताना मंत्री छगन भुजबळ यांनी आमदार अमोल मिटकरी यांच्या विरोधात ब्राह्मण संघटनांकडून सुरू असलेल्या आंदोलनाचा संदर्भ देत पौरोहित्य हा ब्राह्मणांचा धंदा आहे, धर्म नाही, असे त्यांनी आवर्जून सांगितले. त्यामुळे राज्यात नव्या वादाला तोंड फुटण्याची शक्यता आहे.

मंत्री छगन भुजबळ म्हणाले की, राज्यात धार्मिक द्वेषाचे राजकारण करणाऱ्यांनी महाराष्ट्र हा शाहू-फुले-आंबेडकरांचा आहे हे जाणून घ्यावे.

राजर्षी शाहू महाराजांच्या कोल्हापूरने पुन्हा नवी दिशा दाखवली आहे. शाहू-फुले-आंबेडकरांचे विचार धर्मांध सत्तेविरुद्ध उभे राहण्याचे बळ देतात.

मिटकरी यांच्यावर गुन्हा दाखल; ब्राह्मण बहुभाषिक संघटनेची मागणी

ते पुढे म्हणाले की, महागाई, बेरोजगारी आणि इंधनाचे दर वाढत आहेत. अर्थव्यवस्था डबघाईला आली आहे. कोळशाचे संकट डोक्यावर आहे.

देशात यूपीए सरकार सत्तेवर असताना महागाईचा दर ४.५ टक्के होता. आता हाच महागाई दर 14 टक्क्यांच्या पुढे गेला आहे. महागाई वाढत आहे.

प्रत्येक वस्तूंच्या किमती झपाट्याने वाढत आहेत. नरेंद्र मोदी पंतप्रधान असताना नोटाबंदी झाली, जीएसटीचा घोटाळा झाला. देशातील सरकारी कंपन्या विकत आहेत.

आमदार अमोल मिटकरी यांच्याविरोधात ब्राह्मण समाजाकडून सुरू असलेल्या आंदोलनाबाबत भुजबळ म्हणाले की, आता ब्राह्मण बांधव संतप्त झाले आहेत.

तृतीयरत्न नाटक महात्मा फुले यांनी १६५ वर्षांपूर्वी लिहिले होते. त्याचा चामड्याचा चर्मकाराचा व्यवसाय आहे. सुतारकाम हा सुताराचा व्यवसाय आहे. पौरोहित्य हा धंदा आहे, धर्म नाही हे लक्षात घ्यावे.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनीही त्यांच्या पुस्तकांतून हेच सांगितले आहे. तसे नसते तर आमच्या त्र्यंबकेश्वरमध्ये स्थानिक ब्राह्मण व उत्तर भारतातील ब्राह्मणांत वाद का झाला? ब्राह्मण आता चर्म, सोने-चांदी आदी व्यवसायातही आले आहेत.

मात्र देवळावर त्यांचे 100 टक्के आरक्षण. तिथे तुमचे आरक्षण शाबीत ठेवता. आम्हालाही शिकवा, मिटकरीही येतील शिकायला. घरच्या घरी पूजा करू. पौरोहित्य हा ब्राह्मणांचा धंदा आहे. धर्म नाही, असा टोलाही मंत्री भुजबळ यांनी लगावला.

महाराष्ट्राचे महत्त्व कमी करण्याचे काम सुरू आहे. महाराष्ट्रातील उद्योग आणि प्रकल्प गुजरातमध्ये हलवले जात आहेत. महाराष्ट्रातील उद्योग संपवण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.

तुमच्या तिजोरीत सर्वाधिक पैसा महाराष्ट्राने टाकला हे ते विसरत आहेत. महाराष्ट्राला मारण्याचा प्रयत्न करू नका. त्यांच्या नेत्यांना फूस लावण्याचा प्रयत्न करू नका. महाराष्ट्र हा भारताचा पाया असल्याचे विसरू नका हे ठणकावून सांगतोय असे भुजबळ म्हणाले.

दंगल भडकावण्याचे काम सुरू

भोंदूचे राजकारण करायचे. दंगल भडकावण्याचे काम सुरू आहे. पेट्रोल पंपावर भोंगा लावा म्हणजे लोकांना कळेल महागाई किती वाढली आहे. आम्ही आयकर, ईडीच्या कारवाईबद्दल बोलू लागलो. ईडी कारवाई करेल, असे भाजप नेत्यांनी सांगितले.

डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांनी संविधानाविषयी बोलताना सांगितले होते की, देश चुकीच्या लोकांच्या हाती गेला तर तो समस्यांशिवाय राहणार नाही. आता तेच होत आहे, असे त्यांनी भुजबळांना सांगितले.

राज ठाकरेंची अवस्था पिंजऱ्यातील मास्तर सारखी झाली 

मनसे अध्यक्ष राज ठाकरे पूर्वी भाजपवर टीका करायचे. ज्येष्ठ नेते शरद पवार यांचे ते कौतुक करायचे. त्यांची मुलाखत घेण्यासाठी यायचे. आता राज ठाकरे भाजपचे कौतुक करत आहेत. ते शरद पवारांवर टीका करत आहेत.

राज ठाकरेंची अवस्था पिंजरा चित्रपटातील मास्तरसारखी झाली आहे. ते आता कमळीचे तुणतुणे वाजवत आहेत, अशी टीका त्यांनी भुजबळांवर केली.

भारत जलाओ पार्टी

देशात दंगली भडकवण्याचे काम सुरू आहे. सूचना न देता बुलडोझर चालवला जात आहे. अखेर सर्वोच्च न्यायालयाला हस्तक्षेप करावा लागला. भाजप म्हणजे भारत जलाओ पार्टी.

शरद पवार यांनी 40 वर्षे एसटी कर्मचाऱ्यांसाठी काम केले. त्यांच्याच घरावर हल्ला झाला. गुणरत्न सदावर्तेंनी असे का केले? आता राणा दाम्पत्य हनुमान चालीसा म्हणण्यासाठी मुंबईत आले.

त्यांना मंदिरात जाऊन हनुमान चालीसा म्हणायची होती. इथे का शिवसैनिकांनी घेराव घातला. सकाळपासूनच हा गोंधळ सुरू होता. यावर देवेंद्र फडणवीस दिवसभर बोलले नाहीत.

संध्याकाळी देवेंद्र फडणवीस म्हणतात, भाजप कोणाच्या घरी जाऊन आंदोलनाला पाठिंबा देत नाही. मग दिवसभर काय झोपले होते? प्रत्येक क्षेत्रात खासगीकरण सुरू आहे. सर्व काही विक्रीसाठी आहे.

अप्रत्यक्षपणे ओबीसींचे आरक्षण रद्द करण्याचे काम सुरू आहे. पण आम्हाला ओबीसी आरक्षण मिळेल. ओबीसींच्या आरक्षणाशिवाय निवडणूक होणार नाही, असेही मंत्री भुजबळ यांनी स्पष्ट केले.

मुंबई : राज्याचे सामाजिक न्यायमंत्री धनंजय मुंडे यांच्यावर बलात्काराचा गुन्हा दाखल करण्याची धमकी देणाऱ्या आणि ५ कोटी रुपयांची खंडणी मागणाऱ्या रेणू शर्माला पोलीस कोठडी सुनावण्यात आली आहे.

आज तिची पोलीस कोठडी संपल्यानंतर तिला न्यायालयात हजर करण्यात आले. न्यायालयाने तिची पोलिस कोठडी सोमवारपर्यंत वाढवली आहे.

मुंबई क्राइम ब्रँचने तिला इंदूरमधून अटक केली होती. धनंजय मुंडे यांनी रेणू शर्मा यांच्याविरोधात मुंबईतील मलबार हिल पोलिस ठाण्यात तक्रार दाखल केली होती.

रेणू शर्मा यांनी गेल्या वर्षी जानेवारीत धनंजय मुंडे यांच्यावर बलात्काराचा आरोप केला होता. काही दिवसांतच तिने तक्रार मागे घेतली होती. धनंजय मुंडे यांनी या संदर्भातील सर्व पुरावे पोलिसांना दिले आहेत.

”पिछले साल एक कागज सोशल मीडिया पर डाला तो तुम्हारा मंत्रीपद जानेकीं नौबत आ गई थी। अब अगर मेरी मांग पूरी नहीं की तो बदनाम कर दुँगी। अगर मंत्री पद बचाना चाहते हो, तो दस करोड कौनसी बडी बात है?”अशा आशयाचे मेसेज तिनं मुंडेंना पाठविला होता.

याद्वारे 5 कोटी रुपये कॅश व 5 कोटी रुपयांचे दुकान विकत घेऊन देण्याची मागणी रेणू शर्माने केली असल्याचे धनंजय मुंडे यांनी आपल्या तक्रारीत म्हटले आहे.

रेणू शर्मा ही मूळची इंदूर (मध्य प्रदेश) येथील रहिवासी असून करुणा शर्मा यांची बहीण आहे. तिला इंदूर कोर्टाने कोठडी सुनावली आणि गुरुवारी अधिक चौकशीसाठी मुंबई पोलिसांनी तिची कोठडी सुनावली.

त्यावेळी न्यायालयाने तिला आज (23) पर्यंत पोलीस कोठडी सुनावली होती. रेणू शर्मा यांच्याविरोधात अनेकांनी विविध पोलिस ठाण्यात तक्रारीही केल्या आहेत.

लातूर : लातूर – अंबाजोगाई महामार्गावर सायगाव जवळ झालेल्या भिषण अपघाता संदर्भात राज्याचे वैद्यकीय शिक्षण, सांस्कृतिक कार्यमंत्री तथा लातूर जिल्ह्याचे पालकमंत्री अमित विलासराव देशमुख यांनी सविस्तर माहिती घेऊन जखमीवर तातडीने आवश्यक ते उपचार करण्याच्या सुचना अंबाजोगाई येथील स्वामी रामानंद तिर्थ शासकीय वैद्यकीय महाविदयालयांच्या अधिष्ठातांना दिल्­या आहेत.

लातूर – अंबाजोगाई महामार्गावर शनिवार दि. २३ एप्रिल रोजी झालेल्या भिषण अपघातात ७ जण ठार तर जवळपास १२ जण जखमी झाले आहेत.

या अपघाताची माहिती पालकमंत्री अमित विलासराव देशमुख यांना मिळताच त्यांनी तात्काळ अधिकाऱ्यांशी संपर्क करुन जखमीवर तात्काळ आवश्यक ते उपचार करण्याच्या सुचना दिल्या आहेत.

त्या सोबतच बीड जिल्ह्याचे पालकमंत्री धनंजय मुडे, आमदार संजय दौड यांच्याशी संपर्क करुन अपघातग्रस्तांना आवश्यक ती मदत होण्याच्या दृष्टीने कार्यवाही करण्याची विनंती केली.

या अपघातात ७ जण मृत्यू पावल्या बद्दल पालकमंत्री देशमुख यांनी दु:ख व्यक्त करुन भावपूर्ण श्रद्धांजली वाहीली आहे.

अपघातग्रस्तांच्या कुटूंबिया प्रती संवेदना व्यक्त केल्या आहेत. अपघातातील जखमींना सर्व प्रकारचे उपचार तात्काळ उपलब्ध व्हावेत यासाठी निर्देश दिले आहेत.