‘मोहम्मद पैगंबर विधेयक’ काय आहे? महाराष्ट्रात त्याच्या मंजुरीची मागणी का होत आहे ! 

Prophet Mohammed and Other Religious Heads Prohibition of Slander Act 2021| महाराष्ट्रात ठाकरे सरकार ‘मोहम्मद पैगंबर विधेयक’ मंजूर करण्याची मागणी करत आहे. या मागणीसाठी उद्या दि.17 तारखेला वंचित बहुजन आघाडी मोर्चा काढणार आहे. यामध्ये सहभागी होण्याचे आवाहन काँग्रेसचे प्रदेशाध्यक्ष नाना पटोले, राष्ट्रवादीचे प्रदेशाध्यक्ष जयंत पाटील यांनी केले आहे.

इस्लाम धर्मातील प्रेषित मोहम्मद यांच्या विवाहाबाबत भाजपच्या माजी प्रवक्त्या नुपूर शर्मा यांनी केलेल्या आक्षेपार्ह विधानाचे पडसाद देशातच नाही तर जगभरात उमटले आहेत. या पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्रातील काही संघटनांनी या विधेयकावर चर्चा सुरू केली आहे.

विधानमंडळात सादर करण्यात आलेल्या खाजगी विधेयक, पैगंबर मुहम्मद आणि इतर धार्मिक प्रमुखांना निंदा प्रतिबंध कायदा 2021, “प्रेषित मुहम्मद विधेयक” (Prophet Mohammed and Other Religious Heads Prohibition of Slander Act 2021) म्हणून संबोधले जाते.

हे विधेयक नेमके काय आहे? विधेयकाचा मसुदा काय म्हणतो? याची कायदेशीर बाजू काय आहे? आम्ही या प्रश्नांचे पुनरावलोकन करू.

हे बिल काय आहे?

भाजपच्या माजी नेत्या नुपूर शर्मा यांना ईशनिंदा केल्याप्रकरणी पक्षाने निलंबित केले असले तरी त्यांच्या वक्तव्याचा देशभरातील विविध संघटनांकडून तीव्र निषेध केला जात आहे.

या घटनेच्या पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्रातील काही मुस्लिम संघटना आणि वंचित बहुजन आघाडी या नव्या कायद्याची मागणी करत आहेत.

आमदार कपिल पाटील यांनी 2021 मध्ये ‘प्रेषित मोहम्मद आणि इतर धार्मिक प्रमुखांना निंदा प्रतिबंध कायदा 2021’ (Prophet Mohammed and Other Religious Heads Prohibition of Slander Act 2021) हे विधेयक विधिमंडळात मांडले होते. हे विधेयक आता चर्चेसाठी मंजूर करावे, अशी मागणी होत आहे.

हे एक खाजगी वैयक्तिक विधेयक आहे आणि त्यावर अद्याप सभागृहात चर्चा झालेली नाही. सर्व धर्म, प्रेषित आणि धर्मग्रंथांच्या धार्मिक प्रार्थनास्थळांचा कोणीही अपमान किंवा बदनामी करू नये, धार्मिक विद्वेष पसरवण्यासाठी असे वक्तव्य करू नये, असे वंचित बहुजन आघाडी व कपिल पाटील यांनी सांगितले.

कपिल पाटील म्हणाले, “या विधेयकानुसार तुम्ही कोणत्याही धर्माच्या प्रेषितांचा आणि धर्मग्रंथांचा अपमान करू शकत नाही. तसे केल्यास तत्काळ कायदेशीर कारवाई करण्याची तरतूद आहे.”

विधेयकाच्या मसुद्यानुसार सर्व धर्मांचे प्रेषित आणि बायबल, गीता, कुराण या सर्व धर्मग्रंथांचा अनादर करता येणार नाही. तसेच ते अपमानास्पद किंवा आक्षेपार्ह भाषा वापरू शकत नाहीत असे करणाऱ्यांना दंड आणि तुरुंगवासाची तरतूद आहे.

कपिल पाटील म्हणाले, “आम्ही विधेयकाच्या सुरुवातीलाच म्हटले आहे. तुम्ही कोणत्याही धर्माचा, प्रेषितांचा किंवा धर्मग्रंथाचा अभ्यास करू शकता, त्याची चिकित्सा करू शकता परंतु त्यांचा अपमान किंवा अनादर करू शकत नाही.

हे विधेयक सभागृहात चर्चेसाठी कधी आणायचे हे सभापतींनी ठरवायचे आहे, असेही ते म्हणाले. खाजगी सदस्यांचे विधेयक विधिमंडळात मांडले जाते. तेव्हा सरकार एकतर त्याला पाठिंबा दर्शवते किंवा ते मागे घेण्यास सांगितले जाते.

सभापती विधेयक चर्चेसाठी स्वीकारू शकतात. कोणते विधेयक चर्चेसाठी आणायचे ते मतदान प्रक्रियेवर अवलंबून असते. “हे विधेयक सर्व धर्मांसाठी आहे. ते कोणत्याही एका धर्मासाठी नाही.

आम्ही त्याला ‘मोहम्मद पैगंबर विधेयक’ असे नाव दिलेले नाही. विधेयकावर कोणतेही नाव नाही.” कपिल पाटील यांनी स्पष्ट केले.

मोहम्मद पैगंबर विधेयक मसुदा काय म्हणतो?

• विविध धर्म, जाती आणि समुदायांमध्ये वैर, द्वेष आणि द्वेषाचा प्रसार रोखण्यासाठी 2021 मध्ये कायदा लागू केला जाईल, असे या विधेयकाच्या मसुद्यात नमूद करण्यात आले आहे.
• मसुद्यात “प्रेषित मोहम्मद आणि इतर धार्मिक प्रमुख प्रोहिबिशन ऑफ स्लँडर ऍक्ट 2021” या नावाचा उल्लेख आहे. प्रत्येक समाजाच्या धार्मिक श्रद्धेचे रक्षण करणे हे भारतीय राज्यघटनेच्या प्रास्ताविकेत एक उद्देश म्हणून नमूद केले आहे.
• सोशल मीडिया आणि इतर प्लॅटफॉर्मचा वापर करून प्रक्षोभक भाषणे, टिप्पण्या, शत्रुत्व आणि वाईट द्वेष समाजात निर्माण होत असल्याचे दिसून आले आहे. त्यामुळे कायदा व सुव्यवस्थेचा प्रश्न निर्माण होतो.
• सध्याचे कायदे द्वेष आणि द्वेष निर्माण करणार्‍यांच्या दुष्कृत्यांचे उच्चाटन करण्यात कुचकामी ठरले आहेत. असे असतानाही मसुद्यात नमूद केले आहे, अशी कृत्ये रोखण्यासाठी भारतीय प्रजासत्ताक राज्यघटनेत खालील तरतुदी लागू केल्या आहेत.
• सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म, प्रिंट किंवा इलेक्ट्रॉनिक मीडिया किंवा संवादाचे इतर कोणतेही माध्यम वापरून कोणीही, सार्वजनिक किंवा खाजगीरित्या, हातवारे, लेखन, छापणे किंवा न करणे किंवा चित्रे किंवा इतर कोणतेही दृश्य किंवा श्रवणीय माध्यम वापरणे, इतरांच्या धार्मिक श्रद्धांचा अपमान करणे किंवा त्यांची थट्टा करणे.
• कोणत्याही धार्मिक गट किंवा संप्रदायाद्वारे अत्यंत आदरणीय असलेल्या कोणत्याही पैगंबर, धर्मगुरू किंवा व्यक्तिमत्त्वाचा अपमान करणे किंवा चिडवणे किंवा अपमानास्पद टिप्पणी करणे.
• धार्मिक पूजेच्या वस्तू, पवित्र ग्रंथ, धर्मग्रंथ, देवता किंवा इतर कोणत्याही सामग्रीची अपमानकारक विटंबना.
• एखाद्या दुर्भावनापूर्ण व्यक्तीला प्रतिबंधित करणे, व्यत्यय आणणे किंवा सार्वजनिकपणे उपहास करणे.
• दुर्भावनापूर्ण प्रार्थनास्थळांची विटंबना, उपासनेच्या कृतीत वापरल्या जाणार्‍या वस्तूंचा अपमानजनक वापर.
• धार्मिक श्रद्धा किंवा धर्माचा अपमान करणे.
• या प्रत्येक गुन्ह्याची शिक्षा ३ वर्षांपेक्षा कमी नसावी. तसेच शिक्षा 7 वर्षांपर्यंत वाढवली जाऊ शकते.
• प्रत्येक गुन्ह्यासाठी तो 10,000 ते 50,000 रुपये दंड भरण्यास जबाबदार असेल.
• कायद्यांतर्गत सर्व गुन्हे प्रथमवर्ग न्यायदंडाधिकारी दखलपात्र आणि अजामीनपात्र असतील.

विधेयकाच्या मान्यतेसाठी मोर्चा

महाराष्ट्र सरकारने ‘मोहम्मद पैगंबर विधेयक’ लवकरात लवकर मंजूर करावे, अशी मागणी वंचित बहुजन आघाडीने केली आहे. या मागणीसाठी वंचित बहुजन आघाडी 17 जून रोजी मुंबईत मोर्चा काढणार आहे.