Kargil Vijay Diwas 2022: आज कारगिल विजय दिवसाला 23 वर्षे पूर्ण होत आहेत. यानिमित्ताने देशभरात शूर जवानांचा गौरव करण्यात येत आहे.
कारगिल विजय दिवसानिमित्त जम्मूमध्ये कारगिल युद्धात शहीद झालेल्या जवानांना बलिदान स्तंभावर श्रद्धांजली अर्पण करण्यात आली. या युद्धात अनेक रहस्ये दडलेली आहेत.
आज आम्‍ही तुम्हाला कारगिल युद्धाशी निगडीत काही महत्त्वाची रहस्य सांगणार आहोत, जे जाणून तुम्हाला गर्व वाटेल, आणि अभिमानाने छाती फुगून येईल. कारगिल युद्ध 1999 मध्ये झाले.
कारगिल युद्धाची सुरुवात 8 मे 1999 पासून झाली, जेव्हा कारगिलच्या शिखरावर पाकिस्तानी सैनिक दिसले. भारतीय सैन्याने पाकिस्तानी सैन्याचा जोरदार मुकाबला केला आणि त्यांना उंच शिखरांवरून पळ काढण्यास भाग पाडले.
कारगिल शिखरे पाकिस्तानी लष्कराने नाही तर मुजाहिदीनने ताब्यात घेतल्याचा दावा पाकिस्तानने यापूर्वी केला होता; पण नंतर पाकिस्तानचा हा दावा खोटा ठरला.
कारगिल युद्धात पाकिस्तानी लष्कराचे अधिकृत सैनिक सहभागी झाले होते. पाकिस्तानी सैनिकांनी कारगिलमध्ये घुसखोरी केली होती, नंतर हे गुपित पाकिस्तानी गुप्तचर संस्था ISI चे माजी अधिकारी शाहिद अजीज यांनी उघड केले.
मुशर्रफ यांनी युद्धापूर्वी नियंत्रण रेषा ओलांडली होती
#WATCH | The three service chiefs – Army chief General Manoj Pande, Navy chief Admiral R Hari Kumar & Air Force chief Air Chief Marshal VR Chaudhari – lay wreaths at the National War Memorial in Delhi, on #KargilVijayDiwas pic.twitter.com/2vU0pjjaHb
— ANI (@ANI) July 26, 2022
1999 मध्ये कारगिल सेक्टरमध्ये भारतीय आणि पाकिस्तानी सैन्यांमध्ये लढाई सुरू होण्याच्या काही आठवड्यांपूर्वी जनरल परवेझ मुशर्रफ यांनी हेलिकॉप्टरमध्ये नियंत्रण रेषा ओलांडली होती, असेही समोर आले आहे.
मिळालेल्या माहितीनुसार, मुशर्रफ यांच्यासोबत 80 ब्रिगेडचे तत्कालीन कमांडर ब्रिगेडियर मसूद अस्लम होते. दोघांनी झकेरिया मुस्तकार नावाच्या ठिकाणी रात्र काढली होती.
आण्विक शस्त्रे वापरण्याची तयारी
1998 मध्ये पाकिस्तानने अणुचाचण्या करून आपली ताकद सिद्ध केली. त्यामुळे त्यांचे मनोबल वाढले. कारगिलची लढाई अपेक्षेपेक्षा जास्त धोकादायक होती असे अनेकांचे म्हणणे आहे. परिस्थिती पाहता मुशर्रफ यांनी अण्वस्त्रांचाही वापर करण्याची तयारी दर्शवली होती.
#WATCH दिल्ली: रक्षा मंत्री राजनाथ सिंह ने कारगिल विजय दिवस के अवसर पर 1999 के कारगिल युद्ध में अपनी जान गंवाने वाले सैनिकों को श्रद्धांजलि दी।#KargilVijayDiwas pic.twitter.com/suCanCs391
— ANI_HindiNews (@AHindinews) July 26, 2022
1998 पासून पाकिस्तानी लष्कर कारगिल युद्धाच्या प्रक्रियेत असल्याचेही समोर आले. यासाठी पाकिस्तानी लष्कराने आपले ५ हजार सैनिक कारगिलवर हल्ला करण्यासाठी पाठवले होते.
पाक हवाई दलालाही या कारवाईची माहिती नव्हती
मुशर्रफ यांनी कारगिलची संपूर्ण योजना गुप्त ठेवली होती. या कारवाईबाबत पाकिस्तानी हवाई दलाच्या प्रमुखांना यापूर्वी माहिती देण्यात आली नव्हती. हे पाकिस्तानच्या हवाई दलाच्या प्रमुखांना सांगितल्यावर त्यांनी या मोहिमेत लष्कराला सहकार्य करण्यास नकार दिला.
कारगिल युद्ध पाकिस्तानसाठी आपत्ती: नवाझ शरीफ
नंतर पाकिस्तानचे तत्कालीन पंतप्रधान नवाझ शरीफ यांनी कारगिल युद्ध पाकिस्तानी लष्करासाठी आपत्ती ठरल्याचे कबूल केले. या युद्धात पाकिस्तानने 2700 हून अधिक सैनिक गमावले. 1965 आणि 1971 च्या युद्धापेक्षा कारगिल युद्धात पाकिस्तानचे जास्त नुकसान झाले.
भारतीय हवाई दल मिग-27 वापरले
भारतीय वायुसेनेने कारगिल शिखरांवर कब्जा करणाऱ्या पाकिस्तानी सैनिकांविरुद्ध मिग-२७ चा वापर केला. या युद्धात मिग-27 च्या मदतीने ज्या ठिकाणी पाक सैनिकांचा ताबा होता तेथे बॉम्ब टाकण्यात आले. या विमानातून पाकिस्तानच्या अनेक तळांवर आर-77 क्षेपणास्त्रे डागण्यात आली.
कठीण परिस्थितीत भारतीय हवाई दलाच्या विमानांनी उड्डाण केले
8 मे रोजी कारगिल युद्ध सुरू झाल्यानंतर 11 मे पासून भारतीय हवाई दलही या ऑपरेशनमध्ये सामील झाले होते. हवाई दलाने भारतीय लष्कराला मदत करण्यास सुरुवात केली.
कारगिलच्या युद्धाचा अंदाज यावरून लावता येतो की या युद्धात हवाई दलाची सुमारे 300 विमाने उडत होती. कारगिलची उंची समुद्रसपाटीपासून 16,000 ते 18,000 फूट आहे.
या परिस्थितीत विमानांना सुमारे 20 हजार फूट उंचीवर उड्डाण करावे लागते. या उंचीवर हवेची घनता 30% पेक्षा कमी आहे. अशा स्थितीत पायलटचा गुदमरून विमान कोसळण्याचीही शक्यता असते.
कारगिल युद्धात सुमारे अडीच लाख तोफगोळे डागले गेले
कारगिल युद्धात तोफखान्यातून 250,000 तोफगोळे आणि रॉकेट डागण्यात आले. 300 हून अधिक तोफखाना, मोर्टार आणि रॉकेट लाँचर्स दररोज सुमारे 5,000 बॉम्बचा वापर केला गेला.
17 दिवसांच्या गंभीर लढाईत तोफखान्याच्या बॅटरीमधून प्रति मिनिट सरासरी एक तोफगोळा डागण्यात आला. दुसऱ्या महायुद्धानंतरची ही पहिलीच लढाई होती, ज्यामध्ये एकाच देशाने शत्रू देशाच्या सैन्यावर एवढा बॉम्ब वर्षाव केला होता.
पाकिस्तानने भारताविरुद्ध लष्करी मोहीम आखली होती. नियोजकांमध्ये पाकिस्तानचे तत्कालीन लष्करप्रमुख जनरल परवेझ मुशर्रफ आणि अन्य तीन जनरल मोहम्मद अझीझ, जावेद हसन आणि महमूद अहमद यांचा समावेश होता.
मात्र, या दिवशी दहशतवाद्यांनी घुसखोरी सुरू केल्याने 3 मे रोजी कारगिल युद्ध सुरू झाले. 26 जुलै रोजी युद्ध संपले. अशा प्रकारे दोन्ही देश एकूण 85 दिवस आमनेसामने राहिले.
मात्र, भारत आणि पाकिस्तानमधील प्रत्यक्ष युद्ध 60 दिवस चालले, ज्याला ‘ऑपरेशन विजय’ म्हणून ओळखले जाते. अशा परिस्थितीत, कारगिल युद्धाची संपूर्ण टाइमलाइन जाणून घेऊया.
- 3 मे 1999: स्थानिक मेंढपाळांनी कारगिलच्या डोंगराळ भागात अनेक सशस्त्र पाकिस्तानी सैनिक आणि दहशतवाद्यांना पाहिले. त्यांनी लष्कराच्या अधिकाऱ्यांना याची माहिती दिली.
- 5 मे 1999: कारगिलच्या परिसरात घुसखोरीच्या वृत्ताला प्रत्युत्तर म्हणून, भारतीय लष्कराचे जवान तेथे पाठवण्यात आले. यावेळी पाकिस्तानी सैनिकांशी झालेल्या चकमकीत पाच भारतीय जवान शहीद झाले.
- 9 मे 1999: पाकिस्तानी सैनिक कारगिलमध्ये मजबूत स्थितीत पोहोचले होते. त्यामुळेच पाकिस्तानी लष्कराने कारगिलमधील भारतीय लष्कराच्या दारूगोळा डेपोला लक्ष्य करत जोरदार गोळीबार केला.
- 10 मे 1999: पुढची पायरी म्हणून, पाकिस्तानी लष्कराच्या जवानांनी नियंत्रण रेषा ओलांडून द्रास आणि काकसर सेक्टरसह जम्मू आणि काश्मीरच्या इतर भागात घुसखोरी केली.
- 10 मे 1999: या दिवशी दुपारी भारतीय लष्कराने ‘ऑपरेशन विजय’ सुरू केले. घुसखोरीचे प्रयत्न रोखण्यासाठी काश्मीर खोऱ्यातून मोठ्या संख्येने सैनिकांना कारगिल जिल्ह्यात हलवण्यात आले. त्याचवेळी पाकिस्तानी सैन्याने भारतावर हल्ला करण्यास नकार दिला.
- 26 मे 1999: भारतीय वायुसेनेने प्रत्युत्तर म्हणून हवाई हल्ले सुरू केले. या हवाई हल्ल्यांमध्ये अनेक पाकिस्तानी घुसखोरांचा खात्मा करण्यात आला.
- 1 जून 1999: पाकिस्तानी सैन्याने हल्ला तीव्र केला आणि राष्ट्रीय महामार्ग 1 ला लक्ष्य करण्यात आले. दुसरीकडे फ्रान्स आणि अमेरिकेने भारताविरुद्ध युद्ध पुकारण्यासाठी पाकिस्तानला जबाबदार धरले.
- 5 जून, 1999: भारताने या हल्ल्यात पाकिस्तानी सैन्याचा सहभाग असल्याचे उघड करणारी कागदपत्रे जारी केली.
- 9 जून 1999: भारतीय लष्कराच्या जवानांनी आपले शौर्य दाखवत जम्मू-काश्मीरमधील बटालिक सेक्टरमधील दोन प्रमुख स्थानांवर पुन्हा कब्जा केला.
- 13 जून 1999: भारतीय सैन्याने टोलोलिंग शिखर पुन्हा ताब्यात घेतल्याने पाकिस्तानला मोठा धक्का बसला. याच दरम्यान भारताचे तत्कालीन पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांनी कारगिलला भेट दिली होती.
- 20 जून 1999: भारतीय सैन्याने टायगर हिलजवळील महत्त्वाची जागा पुन्हा ताब्यात घेतली.
- 4 जुलै 1999: भारतीय लष्कराने टायगर हिल ताब्यात घेतला.
- 5 जुलै 1999: आंतरराष्ट्रीय दबावानंतर पाकिस्तानच्या पंतप्रधानांनी कारगिलमधून पाकिस्तानी सैन्य मागे घेण्याची घोषणा केली.
- 12 जुलै 1999: पाकिस्तानी सैन्याला माघार घ्यावी लागली.
- 14 जुलै 1999: भारतीय पंतप्रधानांनी लष्कराचे ‘ऑपरेशन विजय’ यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्याची घोषणा केली.
- 26 जुलै 1999: पाकिस्तानी सैन्याच्या ताब्यातील सर्व जागा परत घेऊन भारताने या युद्धात विजय मिळवला. कारगिल युद्ध दोन महिने आणि तीन आठवड्यांहून अधिक काळ चालले आणि अखेरीस या दिवशी संपले.
- मातृभूमीचे रक्षण करताना 500 हून अधिक भारतीय जवानांनी बलिदान दिले. त्याच वेळी, युद्धादरम्यान 3,000 हून अधिक पाकिस्तानी सैनिक आणि दहशतवादी मारले गेले.
राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी शहीद जवानांना वाहिली श्रद्धांजली
कारगिल विजय दिनानिमित्त राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी शहीद जवानांना श्रद्धांजली वाहिली. कारगिल विजय दिवस हे आपल्या सशस्त्र दलांच्या विलक्षण शौर्याचे, पराक्रमाचे आणि दृढनिश्चयाचे प्रतीक असल्याचे त्यांनी ट्विट केले आहे. भारत मातेच्या रक्षणासाठी प्राणांची आहुती देणाऱ्या सर्व शूर सैनिकांना मी नमन करते. तमाम देशवासी त्यांचे आणि त्यांच्या कुटुंबियांचे सदैव ऋणी राहतील. जय हिंद!
लडाखमध्ये शहीद झालेल्या जवानांना श्रद्धांजली
#WATCH | Ladakh: Wreath laying ceremony being held at Kargil War Memorial in Drass to pay tribute to soldiers who lost their lives in the 1999 Kargil War, on #KargilVijayDiwas pic.twitter.com/C5CLHKjeS7
— ANI (@ANI) July 26, 2022
लडाखमधील द्रास येथे 1999 च्या कारगिल युद्धात शहीद झालेल्या जवानांना श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी कारगिल युद्ध स्मारकावर पुष्पहार अर्पण समारंभ आयोजित करण्यात आला होता.
कारगिल विजय दिवस हे माँ भारतीच्या अभिमानाचे आणि वैभवाचे प्रतीकः पंतप्रधान मोदी
कारगिल विजय दिवस मां भारती की आन-बान और शान का प्रतीक है। इस अवसर पर मातृभूमि की रक्षा में पराक्रम की पराकाष्ठा करने वाले देश के सभी साहसी सपूतों को मेरा शत-शत नमन। जय हिंद! pic.twitter.com/wIHyTrNPMU
— Narendra Modi (@narendramodi) July 26, 2022
कारगिल विजय दिनानिमित्त पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शहीद जवानांना श्रद्धांजली वाहिली. त्यांनी ट्विट करून लिहिले की, कारगिल विजय दिवस हे माँ भारतीच्या अभिमानाचे आणि गौरवाचे प्रतीक आहे. या निमित्ताने मातृभूमीच्या रक्षणासाठी पराक्रम गाजवणाऱ्या देशाच्या सर्व वीर सुपुत्रांना माझा सलाम. जय हिंद!
तिन्ही लष्करप्रमुखांची शहीद जवानांना श्रद्धांजली
लष्करप्रमुख जनरल मनोज पांडे, नौदल प्रमुख अॅडमिरल आर हरी कुमार आणि हवाई दल प्रमुख एअर चीफ मार्शल व्हीआर चौधरी यांनी कारगिल विजय दिनानिमित्त दिल्लीतील राष्ट्रीय युद्ध स्मारकावर पुष्पहार अर्पण केला.
