Fact Check | ‘भारत जोडो’ यात्रेदरम्यान, राहुल गांधींनी कर्नाटकातील बेल्लारी येथे 1000 किलोमीटरची पदयात्रा पूर्ण करून जाहीर सभेला संबोधित केले.
सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या एका छायाचित्रात मोठ्या संख्येने लोक दिसत आहेत, जे कर्नाटकातील बेल्लारी येथील राहुल गांधींच्या जाहीर सभेचे छायाचित्र असल्याचा दावा केला जात आहे. कारण यात्रा राहुल गांधींची, गर्दी नायजेरियाची दाखविण्यात आली आहे.
Fact Check केला असता हा दावा खोटा निघाला आहे. व्हायरल होत असलेला फोटो आफ्रिकेतील एका धार्मिक कार्यक्रमाचा आहे.
हा फोटो 2015 पासून सोशल मीडियावर वेगवेगळ्या संदर्भात व्हायरल होत आहे. हे चित्र राहुल गांधींच्या कर्नाटकातील बेल्लारी येथील जाहीर सभेचे नाही. कारण या फोटो मध्ये कोठेही कॉंग्रेसचे झेंडे, तिरंगा रंगाचे किंवा कॉंग्रेसचे काही अस्तित्व दिसेल असे साहित्य वापरलेले दिसत नाही.
वायरल फोटोचे वास्तव काय आहे?
सोशल मीडिया यूजर ‘I.T & Social Media Cell Congress’ ने वायरल तस्वीर फोटो शेअर करताना लिहिले की ”राहुल गांधी की #भारतजोड़ोयात्रा के दौरान बेल्लारी की आमसभा का दृश्य। ऐतिहासिक, अद्भुत और अकल्पनीय!” सोशल मीडियावरील इतर अनेक वापरकर्त्यांनी हे चित्र समान आणि समान दाव्यासह शेअर केले आहे.
Fact Check
वृत्त वृत्तानुसार, ‘भारत जोडो’ यात्रेचे 1000 किमी पूर्ण झाल्यानंतर राहुल गांधींनी कर्नाटकातील बेल्लारी येथे एका जाहीर सभेला संबोधित केले.
यावेळी त्यांच्यासोबत छत्तीसगडचे मुख्यमंत्री भूपेश बघेल आणि राजस्थानचे मुख्यमंत्री अशोक गेहलोतही उपस्थित होते. काँग्रेसच्या अनेक वरिष्ठ नेत्यांनी त्यांच्या सोशल मीडिया हँडलवर रॅलीचे फोटो आणि व्हिडिओ शेअर केले आहेत.
बेल्लारी येथे आयोजित जाहीर सभेला राहुल गांधी यांचे संबोधन भारतीय युवक काँग्रेसचे राष्ट्रीय अध्यक्ष श्रीनिवास बिवी यांच्या अधिकृत ट्विटर हँडलवरून लाइव्ह करण्यात आले. राहुल गांधींच्या अधिकृत यूट्यूब चॅनलवरून या जाहीर सभेचे भाषणही लाईव्ह करण्यात आले.
Massive turnout for the public rally under way in Ballari now on 38th day of #BharatJodoYatra. BJP which grew in Karnataka because of ill-gotten wealth exploiting the mining-rich Ballari district will soon pack-up in 2023. That is the real Jana Sankalpa of the people of Karnataka pic.twitter.com/ImBmMvqx91
— Jairam Ramesh (@Jairam_Ramesh) October 15, 2022
बेल्लारीमध्ये राहुल गांधींनी संबोधित केलेल्या जाहीर सभेला मोठ्या चांदणीत उपस्थित होते, तर व्हायरल झालेल्या चित्रात दिसणारा जनसमुदाय मोकळ्या मैदानात उपस्थित असल्याचे सर्व व्हिडिओंमध्ये स्पष्टपणे आणि स्पष्टपणे दिसून येते. तसेच दोन्ही सभांच्या छायाचित्रांच्या आकारातही तफावत आहे.
व्हायरल इमेजचा मूळ स्रोत शोधण्यासाठी आम्ही Google रिव्हर्स इमेज सर्चची मदत घेतली. आम्हाला शोधात असे कोणतेही दुवे किंवा अहवाल सापडले नाहीत.
ये क्या ले आए सुबह सुबह जीतु भैया 😹 pic.twitter.com/IwpBa5B9cc
— Lala 🇮🇳 (@FabulasGuy) October 16, 2022
ज्यामुळे आम्हाला प्रतिमेचा मूळ स्त्रोत जाणून घेण्यास मदत होईल. तथापि, यांडेक्स रिव्हर्स इमेज सर्चमध्ये, आम्हाला एक ट्विट सापडले, ज्यामध्ये या प्रतिमेच्या स्रोत आणि संदर्भाविषयी माहिती आहे.
‘BalenciYanna.’ ट्विटर हँडलने 6 जून 2016 रोजी हे चित्र शेअर केले असून, त्याचे वर्णन आफ्रिकेतील नायजेरियामध्ये आयोजित धार्मिक कार्यक्रमाचे आहे.
greenbreporters.com या वेबसाइटवरील 20 जानेवारी 2015 च्या अहवालात वापरलेली प्रतिमा, जी नायजेरियातील कानो शहरातील रॅलीचा संदर्भ देते.
एका शोधात आम्हाला 6 जून 2016 रोजी westgatesdachurch.blogspot.com या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेला अहवाल सापडला, ज्यामध्ये या चित्राचे वर्णन आफ्रिकेतील आतापर्यंतचा सर्वात मोठा धार्मिक कार्यक्रम म्हणून करण्यात आला आहे.
पुढील तपासासाठी, आम्ही पुन्हा एकदा यांडेक्स सर्चची मदत घेतली आणि शोधात आम्हाला www.universiteitleiden.nl या वेबसाइटवर 20 जानेवारी 2020 रोजी प्रकाशित केलेला रिपोर्ट सापडला आहे.
ज्यामध्ये हा फोटो वापरला गेला आहे. इतर रिपोर्ट्समध्ये आढळलेले चित्र व्हायरल चित्राच्या वेगवेगळ्या फ्रेम्स दाखवत असताना, हे चित्र व्हायरल चित्राशी तंतोतंत जुळते.
मिळालेल्या माहितीनुसार, हे चित्र आफ्रिकेतील ख्रिश्चन धर्माशी संबंधित एका घटनेचे आहे. वरील रिपोर्ट्समध्ये हे चित्र आफ्रिकन देश रवांडाचे सांगण्यात आले आहे, तर या रिपोर्टमध्ये हे चित्र नायजेरियामध्ये आयोजित करण्यात आलेल्या ख्रिश्चन कार्यक्रमाचे सांगण्यात आले आहे, ज्यामध्ये लाखो लोक सहभागी झाले होते.
Massive turnout for the public rally under way in Ballari now on 38th day of #BharatJodoYatra. BJP which grew in Karnataka because of ill-gotten wealth exploiting the mining-rich Ballari district will soon pack-up in 2023. That is the real Jana Sankalpa of the people of Karnataka pic.twitter.com/ImBmMvqx91
— Jairam Ramesh (@Jairam_Ramesh) October 15, 2022
universiteitleiden.nl/en/news च्या रिपोर्टमधील इमेज, जी राहुल गांधींच्या बेल्लारी रॅलीच्या नावाने शेअर केली जात आहे.
9 डिसेंबर 2019 च्या डेटलाइनच्या jesus.de वेबसाइटवरील अहवालात नायजेरियात काम करणार्‍या ख्रिश्चन मिशनरी रेनार्ड बोन्के यांचा मेळावा असाही उल्लेख आहे.
jesus.de वेबसाइटवर 9 डिसेंबर 2019 च्या अहवालात वापरलेली प्रतिमा
आणखी शोधात greenbreporters.com या वेबसाइटवर 2015 चा सर्वात जुना अहवाल सापडला, ज्यामध्ये ही प्रतिमा नायजेरियातील कानो शहरातील ऑल प्रोग्रेसिव्ह काँग्रेसचे जनरल मोहम्मद बुहारू यांची असल्याचे म्हटले आहे.
greenbreporters.com या वेबसाइटवरील 20 जानेवारी 2015 च्या अहवालात वापरलेली प्रतिमा, जी नायजेरियातील कानो शहरातील रॅलीचा संदर्भ देते.
They had the largest baptism in SDA history in Africa over the weekend. 97k in Rwanda and 780k in Nigeria. 🙌🏾 pic.twitter.com/igCADO6Kbu
— BalenciYanna. (@untouchableYann) June 6, 2016
आतापर्यंतच्या आमच्या तपासातून हे स्पष्ट झाले आहे की, व्हायरल होत असलेला फोटो 2015 पासून आफ्रिकेत आयोजित एका धार्मिक कार्यक्रमाशी संबंधित आहे आणि त्याचा बेल्लारीतील राहुल गांधींच्या जाहीर सभेशी काहीही संबंध नाही.
प्रसिद्ध दक्षिण भारतीय अभिनेता आणि राजकारणी पवन कल्याण यांच्या सार्वजनिक सभेचा संदर्भ देत इतर अनेक सोशल मीडिया वापरकर्त्यांनीही हे छायाचित्र शेअर केले आहे.
One man fighting for people's Welfare
One man against all odds
One man stepping forward for future generations👉 #HBDJanasenaniPawanKalyan @PawanKalyan pic.twitter.com/7OvqGILpuG
— Tamil Actress Galleri (@TamilActressG) September 1, 2018
या चित्राबाबत बेंगळुरूस्थित एनडीटीव्हीचे प्रतिनिधी निहाल किडवई यांनी माध्यमांना माहिती दिली आहे. व्हायरल पोस्टमध्ये करण्यात आलेला दावा खोटा असल्याचे सांगून ते म्हणाले की, हे चित्र राहुल गांधी यांच्या बेल्लारी येथे ‘भारत जोडो’ यात्रेचा भाग म्हणून आयोजित केलेल्या रॅलीचे नाही.
राहुल गांधींच्या ‘भारत जोडो’ यात्रेशी संबंधित अनेक बनावट आणि दिशाभूल करणारी छायाचित्रे आणि व्हिडिओचे इतर तथ्य तपासणी अहवाल विश्वास न्यूज वेबसाइटवर वाचता येतील.
निष्कर्ष: ‘भारत जोडो’ यात्रेचा एक भाग म्हणून कर्नाटकातील बेल्लारी येथे आयोजित केलेल्या राहुल गांधींच्या जाहीर सभेच्या नावाने व्हायरल होत असलेले चित्र हे आफ्रिकन देश नायजेरियामध्ये आयोजित केलेल्या धार्मिक कार्यक्रमाचे आहे. 2016 नंतर भारतातील विविध नेत्यांच्या रॅलीशी जोडून हे छायाचित्र सोशल मीडियावर शेअर करण्यात आले आहे.
- Claim Review : कर्नाटक के बेल्लारी में राहुल गांधी यांची सभा
- Claimed By : FB User- I.T & Social Media Cell Congress
- Fact Check : खोटी माहिती व फोटो
